بانک خازنی
نیاز به بانک خازنی با پیشرفت صنایع و به موجب آن افزایش مصرف بار راکتیو رو به فزون است. استفاده بیشتر از بار راکتیو به معنای مصرف جریان بیشتر ازنیروگاهها بوده و در نتیجه آن بالارفتن مبالغ هزینه برق را شاهد خوهیم بود. حضور خازن همانند باتری برای جریان اکتیو ، می تواند تامین جریان راکتیو را در زمان نیاز براورده کرده و در نتیجه منجر به کاهش جریان مصرفی و هزینه های مربوطه میگردد.
در این مقاله سعی بر آن است که بخشی از مباحث اصلی و اساسی کیفیت توان را به بررسی بنشینیم
طراحی بانک خازنی
منظور از طراحی بانک خازنی ، بررسی میزان توان راکتیو لازم برای یک مصرف کننده خاص اعم از شرکت های صنعتی بزرگ و یا مصرف کنندگان سه فاز خانگی می باشد.این مهم باید به نحوی صورت پذیرد که منجر به از بین رفتن هزینه های مربوط به بار راکتیو در قبوض مصرف کننده شود .
به منظور طراحی یک بانک خازنی موارد زیر را به ترتیب انجام میگردد.
- محاسبه ظرفیت بانک خازنی
- بررسی میزان هارمونیک، نیاز و یا عدم نیاز به فیلتر هارمونیک و در صورت نیاز انتخاب فیلتر مناسب
- مشخص کردن نوع وارد شدن بانک خازنی در مدار ( ثابت / سوییچ شونده)
- در نظر گرفتن رنج و میزان حفاظت های لازم
محاسبه ظرفیت بانک خازنی
- برای محاسبه ظرفیت خازن و یا بانک خازنی ، بهترین و آسانترین راهکار استفاده از فرمول زیر می باشد .
Qc=P ( tangɸ1 – Tangɸ2 )
که در آن:
Qc ظرفیت خازن و یا بانک خازنی
P: میزان توان اکتیو مصرفی ( مندرج در قبوض برق)
ɸ1: زاویه ضریب توان فعلی
ɸ2: زاویه، ضریب توان مطلوب که معمولا با در نظر گرفتن یک حاشیه امنیت 0.94 در نظر گرفته میشود.
می باشد. حال سوالی که مطرح می شود این است که زاویه ضریب توان و میزان مصرف راکتیو فعلی را چگونه ارزیابی کنیم؟ برای این مهم دو گزینه پیشنهاد میگردد که هریک را در اینجا به اختصار توضیح می دهیم.
- استفاده ازقبض برق:این راهکار ساده ترین و در دسترس ترین حالت می باشد . اما ایرادی که در محاسبات به این روش وارد است این است که در این حالت تغییرات ضریب توان و یا توان مصرف کننده و میزان هارمونیک ها مشخص نیست در نتیجه در این روش پله بندی به روش تخمینی خواهد بود و دقت لازم در طراحی وجود ندارد.
- نصب پاور آنالایزر: این روش بهترین و قابل اطمینان ترین روش برای برداشت موارد مجهول می باشد . این روش به خصوص در شرکت های صنعتی با میزان مصرف راکتیو بالا و هارمونیک محتمل موجود تنها روش قابل اعتماد می باشد. همچنین در این روش با توجه به مشخص شدن نوسانات بار راکتیو می توان پله بندی صحیح تر و مرتبط با نوسان طراحی کرد.
توضیح این نکته ضروری است که وجود هارمونیک تنها مرتبط به بار مصرفی مجموعه نیست. به این معنی که حتی اگر مجموعه ای فاقد مصرف کنندگان تولید کننده هارمونیک باشد، ممکن است دچار آلودگی هارمونیک باشد. در حقیقت میتوان گفت هارمونیک همچون ویروسی ، قادر است مجموعه های مجاور را نیز دچار آلودگی هارمونیکی کند.
بانک خازنی برای منازل
سوالی که بسیار مطرح میشود این است که اگر استفاده از خازن باعث کاهش هزینه برق می شود چرا از بانک خازن برای منازل استفاده نمی شود؟
واقعیت این است که اصولا استفاده از خازن برای مصرف کنندگان تک فاز تاثیری در کاهش هزینه برق نخواهد داشت . اما استفاده از خازن در مجتمع های مسکونی که در مشاعات ( آسانسور، موتورخانه وپکیج…) از برق سه فاز استفاده میکنند میتواند منجر به کاهش هزینه راکتیو گردد. امروزه طبق قوانین وزارت نیرو لزوم استفاده از خازن در کنار کنتور برق سه فاز برای مشترکین سه فاز اجباری شده است. گرچه این خازن ها برخی اوقات کافی خواهند بود اما در بیشتر مواقع نیاز به بانک خازنی مجزا احساس می شود.
آماج ایران به منظور تامین نیاز مصرف کنندگان محترم اقدام به ساخت پنل های کوچک پیش ساخته اتوماتیک کرده است . این پکیج ها یه سادگی در کنار کنتور قرار گرفته و هزینه های ناشی از مصرف راکتیو را از بین می برد..

در بخش بعدی سعی بر آن خواهد شد که بخش های دیگری از مباحث ضریب توان را بررسی کرده و سوالات رایج در این بخش را پوشش دهیم